Ogród Botaniczny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Historia i przyroda
Nazwa instytucji finansującej: Ministerstwo Edukacji i Nauki
Informacja o finansowaniu lub dofinansowaniu zadania z budżetu państwa lub z państwowych funduszy celowych: Finansowanie ze środków budżetu państwa
Rodzaj dotacji budżetowej lub nazwa programu lub funduszu: Program Ministra Edukacji i Nauki „Doskonała nauka II” moduł „Wsparcie monografii naukowych”
Nazwa zadania/projektu: Ogród Botaniczny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Historia i przyroda
Wartość finansowania lub dofinansowania i całkowita wartość zadania/projektu: 33 528,00 PLN, całkowita wartość: 37 328,00 PLN
Kierownik zadania/projektu/autorzy projektu: dr hab. Barbara Waldon-Rudzionek, prof. uczelni, waldon@ukw.edu.pl
Nazwa jednostki realizującej zadanie/projekt: Ogród Botaniczny
Nr umowy/decyzji: umowa nr MONOG/SP/0176/2023/01
Status zadania/projektu: realizacja zgodnie z umową
Obsługa administracyjno-finansowa zadania/projektu: Dział Nauki UKW
Przedmiotem programu jest wsparcie podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki oraz innych jednostek organizacyjnych działających na rzecz upowszechniania nauki w realizacji projektów mających na celu prezentację osiągnięć naukowych, w tym najnowszych wyników badań naukowych lub prac rozwojowych, przez organizację konferencji naukowych, wydawanie monografii naukowych lub ich tłumaczenie na języki kongresowe (angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski lub włoski).
Bydgoski „Botanik” to miejsce szczególne. Położony w centrum Bydgoszczy Ogród Botaniczny stanowi dziś jeden z najbardziej rozpoznawalnych elementów miasta nad Brdą i wizytówkę Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Oprócz unikatowej kolekcji roślin towarzyszy mu bogata architektura, której liczne elementy przetrwały w stanie niezmienionym od 1930 roku, kiedy nastąpiło oficjalne otwarcie Ogrodu.
Miejsce to przyciągało przez dziesięciolecia setki odwiedzających – świadczą o tym liczne doniesienia, archiwalne dokumenty, fotografie oraz bogata literatura. Ogród przechodził różne okresy, którym towarzyszyły liczne zmiany, nie zawsze korzystne. Początkowo funkcjonował jako ogród szkolny, w latach 1946-1951 był to Miejski Ogród Botaniczny, następnie Ogród Botaniczny Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (1951-1977), w latach 1977-1999 był ogólnodostępnym parkiem miejskim. Od 1999 roku stanowi jednostkę Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Mimo że zajmuje powierzchnię zaledwie 2,33 ha, na jego terenie wykształcił się swoisty ekosystem (a właściwie ekosystemy), którego najważniejszym elementem jest bogata dendroflora gatunków pochodzących z różnych rejonów świata, a także rodzimych. To właśnie ze względu na cenną kolekcję drzew i krzewów Ogród nazwany został Arboretum. Kompozycję Ogrodu wzbogaca sztuczny zbiornik wodny. Oprócz roślin drzewiastych i bylin, które przez lata sadzono i pielęgnowano, ukształtował się tu bogaty świat „dzikich” organizmów, które pojawiły się spontanicznie i egzystują mimo tak nasilonej antropopresji, otoczenia ruchliwych ulic i zabudowań oraz innych niekorzystnych wpływów miasta, w tym hałasu. Są to, poza naturalnie występującymi roślinami i zbiorowiskami roślinnymi, m.in. grzyby wielkoowocnikowe, porosty, a także mikroorganizmy, bentos i ryby stawu oraz dziko żyjące pszczoły, roztocza, ptaki i ssaki, w tym także nietoperze.
Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie historii Ogrodu Botanicznego, środowiska abiotycznego oraz charakterystyka poszczególnych grup organizmów obejmujących królestwa zwierząt, roślin, grzybów, a także prokarionty. Prezentowane wyniki badań stanowią niejednokrotnie podsumowanie wieloletnich obserwacji naukowych. Jest to pierwsze, tak szerokie, kompleksowe opracowanie, które poza walorami naukowymi może zainteresować mieszkańców i miłośników miasta Bydgoszczy, jego przyrody, a także posłużyć jako swoisty przewodnik do zajęć dydaktycznych oraz punkt wyjścia do dalszych badań naukowych. Monografia, oprócz istotnego wkładu w rozwój nauk biologicznych, ma znaczenie aplikacyjne – wypływające z niej wnioski mogą być pomocne w planowaniu, gospodarowaniu i zarządzaniu terenami miejskimi w kontekście zrównoważonego rozwoju poprzez utrzymywanie czy też tworzenie nowych obszarów zieleni wysokiej.
Obecnie Ogród jest w trakcie rewitalizacji – pierwszego od wielu lat dużego remontu, zapowiadającego nowy rozdział w historii tego wyjątkowego miejsca. Wydanie niniejszej publikacji jest szczególną okazją do upamiętnienia tego przełomowego wydarzenia. Książka ta w dużej mierze jest dziełem pracowników Wydziału Nauk Biologicznych, który w roku 2023 obchodzi jubileusz 30-lecia istnienia kierunku Biologia na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (dawnej Wyższej Szkole Pedagogicznej).
