Nazwa instytucji finansującej: Narodowe Centrum Nauki
Informacja o finansowaniu lub dofinansowaniu zadania z budżetu państwa lub z państwowych funduszy celowych: Finansowanie ze środków budżetu państwa
Rodzaj dotacji budżetowej lub nazwa programu lub funduszu: SONATA 30
Nazwa zadania/projektu: Genomowe podstawy odpowiedzi adaptacyjnej populacji jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) na chorobę wywołaną przez patogen Hymenoscyphus fraxineus
Wartość finansowania lub dofinansowania i całkowita wartość zadania/projektu: 902 800 PLN
Kierownik zadania/projektu: Kierownik projektu: dr  Joanna Meger, meger@ukw.edu.pl
Nazwa jednostki realizującej zadanie/projekt: Wydział Nauk Biologicznych, Katedra Genetyki
Okres realizacji: 03.07.2025-02.07.2028
Nr umowy/decyzji: UMO-2024/55/D/NZ9/01585 z dnia 03.07.2025
Status zadania/projektu: w trakcie realizacji
Obsługa administracyjno-finansowa zadania/projektu: Dział Nauki
Krótki opis zadania/projektu:

Celem projektu jest zrozumienie mechanizmów ewolucyjnych leżących u podstaw adaptacyjnej odpowiedzi populacji jesionu wyniosłego na silną presję selekcyjną wywieraną przez inwazyjnego patogena grzybowego Hymenoscyphus fraxineus. Patogen ten od lat powoduje masowe zamieranie jesionów w całej Europie, lokalnie prowadząc do niemal 100% śmiertelności. W projekcie zostanie przeprowadzona kompleksowa analiza różnorodności genomowej naturalnych populacji jesionu w Polsce, z uwzględnieniem trzech klas wiekowych drzew (siewki, młodsze drzewa i osobniki dorosłe), co umożliwi ocenę dynamiki adaptacyjnej w czasie.

Projekt opiera się na innowacyjnym połączeniu nowoczesnych metod genomiki – takich jak sekwencjonowanie całych genomów, analiza szerokiego spektrum polimorfizmów (SNP, InDel, CNV, PAV, SV) i predykcja genomowa – z danymi środowiskowymi. Zintegrowane podejście pozwoli na identyfikację sygnałów adaptacji poligenicznej oraz interakcji genotyp–środowisko, które mogą wpływać na potencjał przystosowawczy populacji. Uzyskane wyniki dostarczą nowych informacji na temat zdolności adaptacyjnych jesionu wyniosłego oraz stworzą podstawy do opracowania strategii ochrony i hodowli odpornych populacji, także w kontekście przyszłych zagrożeń, takich jak inwazja chrząszcza opiętka jesionowca (Agrilus planipennis). Projekt przyczyni się również do rozwoju genomiki drzew leśnych i wsparcia zrównoważonego zarządzania zasobami leśnymi w warunkach zmian środowiskowych.