Nazwa instytucji finansującej: Narodowe Centrum Nauki
Informacja o finansowaniu lub dofinansowaniu zadania z budżetu państwa lub z państwowych funduszy celowych: Finansowanie ze środków budżetu państwa
Rodzaj dotacji budżetowej lub nazwa programu lub funduszu: OPUS 28
Nazwa zadania/projektu: Dostosowanie i obciążenie genetyczne w warunkach dryfu genetycznego: czy zmienność cech wczesnego stadium rozwoju kształtuje potencjał ewolucyjny w izolowanych populacjach cisa?
Wartość finansowania lub dofinansowania i całkowita wartość zadania/projektu: 978 440 PLN
Kierownik zadania/projektu: Kierownik projektu: dr hab. Igor Chybicki, prof. uczelni, igorchy@ukw.edu.pl
Nazwa jednostki realizującej zadanie/projekt: Wydział Nauk Biologicznych, Katedra Genetyki
Okres realizacji: 04.07.2025-03.07.2029
Nr umowy/decyzji: UMO-2024/55/B/NZ8/02660 z dnia 04.07.2025
Status zadania/projektu: w trakcie realizacji
Obsługa administracyjno-finansowa zadania/projektu: Dział Nauki
Krótki opis zadania/projektu:

Projekt koncentruje się na badaniu potencjału ewolucyjnego populacji resztkowych cisa pospolitego (Taxus baccata L.), które są zagrożone z powodu zmian klimatu i utraty siedlisk. Rozproszone naturalne populacje cisa często charakteryzują się niską liczebnością, niską różnorodnością genetyczną i ograniczonym przepływem genów z powodu fragmentacji populacji. Warunki te mogą utrudniać zdolność gatunku do adaptacji do szybko zmieniających się środowisk. Jednak potencjał ewolucyjny współczesnych resztek cisa pozostaje w dużej mierze nieznany. Celem projektu jest ocena, czy cechy wczesnego etapu rozwoju (kiełkowanie nasion i wzrost siewek) mają znaczący komponent addytywnej wariancji genetycznej oraz czy są one istotnymi czynnikami dostosowania (fitnesu) w stadium dorosłym.

Integrując dane fenotypowe i genetyczne (m.in. genotypowanie SNP), badania pozwolą określić, czy naturalne populacje cisa wykazują potencjał ewolucyjny (ang. evolvability) w komponentach dostosowania. Projekt umożliwi także weryfikację hipotezy, że wsobność wpływa negatywnie zarówno na fitnes w fazie dorosłej, jak i cechy wczesnej fazy rozwoju, tj. że naturalne populacje cisa wykazują zamaskowane obciążenie genetyczne pomimo silnego dryfu genetycznego. Wyniki projektu wzbogacą zrozumienie potencjału ewolucyjnego gatunków drzew podszytu, które funkcjonują w warunkach ograniczeń demograficznych. Wiedza uzyskana w ramach projektu stworzy także solidne odniesienie do przyszłych badań nad cisem i innymi taksonami, które stoją przed podobnymi wyzwaniami w przekształconych ekosystemach leśnych, podkreślając znaczenie adaptacyjnej różnorodności genetycznej w zrównoważonym zarządzaniu lasami i działaniach na rzecz ich ochrony.